Chạy bộ đã dần trở thành một bộ môn thể thao được nhiều người theo đuổi. Không chỉ để rèn luyện sức khỏe nhiều người còn xem bộ môn này như một niềm đam mê, động lực trong cuộc sống. Nếu bạn mới làm quen với bộ môn này, các thuật ngữ chạy bộ mà Ocany chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn nhanh chóng hòa nhập với thế giới chạy bộ.
Các thuật ngữ chạy bộ thường gặp trong các giải chạy
Dưới đây là tổng hợp những thuật ngữ chạy bộ thường gặp nhất trong các giải chạy. Nếu bạn là người mới làm quen với bộ môn này thì đừng bỏ qua danh sách thuật ngữ dưới đây nhé, nó sẽ giúp bạn có nhiều thông tin bổ ích đấy.
Runner
Trong thể thao, “Runner” là thuật ngữ dùng để chỉ những người tham gia hoạt động chạy bộ. Các Runner có thể là vận động viên chuyên nghiệp, vận động viên không chuyên hoặc những người chạy bộ vì mục đích rèn luyện sức khỏe và giải trí.
Runner thường có những đặc điểm phổ biến như sau:
- Họ thích chạy bộ và coi đây là một hình thức vận động yêu thích.
- Có khả năng chạy với nhiều tốc độ và cự ly khác nhau, từ chạy chậm để thư giãn đến chạy nhanh để rèn luyện sức khỏe.
- Có khả năng chạy bộ trên nhiều loại địa hình, bao gồm đường nhựa, đường mòn và núi.
- Có thể tham gia vào các giải chạy bộ ở mọi cấp độ, từ các giải địa phương đến các sự kiện quốc tế, cũng như tham gia vào các nhóm chạy bộ để kết nối với cộng đồng.
Sub
Sub là một thuật ngữ chạy bộ được lấy từ tiếng Latinh, thường được sử dụng trong các môn thể thao đường trường dài như chạy bộ hoặc triathlon để chỉ thành tích hoàn thành dưới một khoảng thời gian nhất định.
Ví dụ, nếu bạn nghe thấy “sub 4”, điều này có nghĩa là bạn đã hoàn thành một cuộc đua marathon (42km) trong thời gian ít hơn 4 giờ. Đây là một mục tiêu mà hầu hết các người yêu thích chạy bộ đều mong muốn đạt được.
Nói một cách đơn giản, “sub” trong thuật ngữ chạy bộ có nghĩa là hoàn thành một khoảng cách chạy nhanh hơn thời gian đã đưa ra. Ví dụ, “sub 4 marathon” có nghĩa là hoàn thành cự ly marathon (42,195km) trong thời gian dưới 4 giờ, “sub 3 marathon” là hoàn thành cự ly marathon trong thời gian ít hơn 3 giờ,…
Chạy road
Trong cộng đồng chạy bộ, “Chạy road” và “Chạy trail” là hai thuật ngữ chạy bộ không thể thiếu, mỗi thuật ngữ đều đại diện cho một loại chạy bộ khác nhau về mặt địa hình. .
Chạy road là việc chạy trên đường nhựa thông thường, một loại chạy phổ biến và được nhiều người ưa chuộng, đặc biệt là những người mới bắt đầu chạy bộ. Trên con đường nhựa, bạn có thể khám phá những con đường trong thành phố, khu dân cư hoặc thậm chí là các con đường quốc lộ. Điều này giúp cho mọi người có thể tiếp cận chạy bộ một cách dễ dàng và thuận tiện, không cần phải có nhiều kỹ năng đặc biệt.
Xem thêm:
- Chạy bộ có tác dụng gì? 20 lợi ích của việc chạy bộ mỗi ngày
- Chạy bộ đốt bao nhiêu calo? Cách chạy bộ giảm cân thành công
Chạy trail
Chạy trail là thuật ngữ chạy bộ dùng để chỉ việc chạy trên các đường mòn hoặc đường chạy không phải là đường nhựa thông thường. Các đường trail sẽ có độ khó và độ dốc cao hơn so với đường nhựa. Trải nghiệm chạy trail mang lại cho bạn cảm giác thú vị và thách thức mới, với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và địa hình đa dạng. Nếu bạn muốn thử sức với đường chạy trail, bạn cần chuẩn bị tốt và nắm rõ các kỹ năng cũng như quy tắc an toàn khi chạy trên đường mòn.
Chạy 5K, 10K, 21K, 42K
5K, 10K, 21K, 42K là các đơn vị đo lường khoảng cách trong các cuộc đua chạy bộ, được sử dụng phổ biến trong các giải marathon. Cự ly chạy bộ càng lớn thì đòi hỏi kỹ thuật và trình độ tập luyện càng cao.
- 5K: Độ dài 5 km, phù hợp cho người mới bắt đầu chạy bộ.
- 10K: Độ dài 10 km, thách thức hơn so với 5K và thích hợp cho người mới chạy bộ.
- 21K: Còn được gọi là Half-Marathon hoặc Bán Marathon, với độ dài 21 km, phù hợp cho những vận động viên hoặc runners có kinh nghiệm.
- 42K: Còn được gọi là Marathon, với độ dài 42 km, chỉ dành cho các vận động viên hoặc người chạy bộ đã tập luyện chuyên nghiệp.
Pace, Pacer
Thuật ngữ Pace trong chạy bộ chỉ tốc độ mà bạn di chuyển qua một khoảng cách cụ thể. Nó được tính bằng đơn vị thời gian trên đơn vị khoảng cách, ví dụ như số phút trên một dặm hoặc số phút trên một kilômét.
Pace có thể biến đổi tùy thuộc vào mục tiêu và khả năng của bạn. Một pace nhanh hơn đồng nghĩa với việc bạn di chuyển nhanh hơn, trong khi một pace chậm hơn có nghĩa là bạn di chuyển chậm hơn. Để tính toán pace của mình, bạn có thể sử dụng một đồng hồ chạy bộ hoặc ứng dụng chạy bộ trên điện thoại di động của bạn.
Trong thuật ngữ chạy bộ Pacer là gì? Pacer là người hoặc thiết bị giúp bạn duy trì tốc độ chạy nhất định. Pacer có thể là một người chạy cùng bạn, giữ tốc độ ổn định, hoặc là một thiết bị điện tử như đồng hồ thông minh có tính năng pacer. Pacer giúp bạn duy trì tốc độ chạy ổn định, không quá nhanh hoặc quá chậm. Điều này giúp bạn kiểm soát và cải thiện hiệu suất chạy hiệu quả hơn.
Duathlon
Duathlon không chỉ là một môn thể thao, mà còn là một cuộc phiêu lưu đầy hấp dẫn và thách thức. Trong Duathlon, bạn sẽ phải vừa chạy bộ, vừa đạp xe với những cự ly khác nhau. Có những lựa chọn đa dạng cho các vận động viên tham gia, ví dụ như:
- Chạy 5 km, đạp xe 20 km, chạy 2.5 km
- Chạy 10 km, đạp xe 40 km, chạy 5 km
- Chạy 10 km, đạp xe 60 km, chạy 10 km
- Chạy 10 km, đạp xe 150 km, chạy 30 km
Triathlon
Bên cạnh Marathon, chúng ta còn có một môn thể thao khác được biết đến với tên gọi là Triathlon. Triathlon là một hình thức thể thao phối hợp ba môn bao gồm bơi, đạp xe và chạy marathon.
Trong mỗi cuộc thi Triathlon, vận động viên sẽ phải bơi 3.86 Km, đạp xe 180.25 Km và chạy 42.2 Km để hoàn thành phần thi. Giữa các phần thi không có thời gian nghỉ và vận động viên phải thực hiện chúng theo thứ tự và liên tục. Đây được coi là một môn thể thao rất khắc nghiệt, đòi hỏi sự luyện tập lâu dài.
Ở Việt Nam, có nhiều giải đấu Triathlon được tổ chức như IRONMAN 70.3 Việt Nam, CHALLENGE Vietnam,…
Chạy Track
Chạy track là một thuật ngữ chạy bộ mà chúng ta thường nghe trong lĩnh vực điền kinh. Khái niệm này đề cập đến việc chạy trên một đường chạy vòng tròn hoặc đường chạy quanh sân đấu được thiết kế đặc biệt. Thường thì các sân chạy track có chiều dài 400 mét và bao gồm một số làn đường cho các vận động viên chạy.
Chạy track thường được sử dụng cho các cuộc thi điền kinh, trong đó vận động viên cần hoàn thành các cự ly khác nhau như 100 mét, 200 mét, 400 mét, và thậm chí là cả marathon (42.195 mét). Ngoài ra, các buổi tập luyện chạy bộ cũng thường được tổ chức trên sân chạy track để đo lường và theo dõi hiệu suất của người tập.
BIB
Trong thế giới của marathon, thuật ngữ “BIB” là một trong những khái niệm không thể thiếu. Nhưng thực ra, BIB là viết tắt của từ gì?
BIB đơn giản là số tham dự, là một dãy số hoặc mã vạch đặc biệt được in trên thẻ báo danh của mỗi vận động viên tham gia giải chạy. Mỗi BIB số thường được thiết kế với một màu sắc khác nhau, phù hợp với từng loại cự ly, giúp ban tổ chức dễ dàng nhận biết và phân loại các vận động viên trong cuộc thi.
Với BIB số ghi chú, việc quản lý và điều hướng các vận động viên trở nên dễ dàng hơn, đặc biệt là trong những sự kiện chạy bộ lớn và đông người tham gia. Đây thực sự là một phần không thể thiếu và quan trọng trong mỗi cuộc đua marathon.
DNF
DNF là viết tắt của cụm từ “Did not finish”, có nghĩa là không hoàn thành cuộc đua. Trong lĩnh vực chạy bộ, thuật ngữ DNF thường được sử dụng để mô tả những người tham gia cuộc đua nhưng không kết thúc cự ly của mình trong thời gian quy định.
DNS
Thuật ngữ “DNS” trong chạy bộ là viết tắt của cụm từ “Did Not Start”, có nghĩa là người tham gia cuộc đua không xuất phát. Điều này đề cập đến trường hợp các vận động viên đã đăng ký tham gia cuộc đua nhưng không thực sự bắt đầu cuộc đua vì một lý do nào đó, có thể là do thương tích, sự cố cá nhân hoặc lý do khác. Đối với những người DNS, họ không thể tham gia cuộc đua và không hoàn thành bất kỳ phần nào của nó.
HR
Trong thuật ngữ chạy bộ, “HR” thường là viết tắt của cụm từ “Heart Rate” trong tiếng Anh, có nghĩa là nhịp tim. Việc theo dõi nhịp tim (HR) là một phần quan trọng của việc tập luyện và đo lường hiệu suất khi chạy bộ.
Khi chạy, việc biết được nhịp tim của mình giúp người tập đánh giá mức độ cường độ vận động và điều chỉnh tốc độ hoặc độ dốc phù hợp để duy trì sự thoải mái và an toàn trong quá trình tập luyện.
Cadence
“Cadence” trong thuật ngữ chạy bộ có nghĩa là “tần suất bước chạy”, là số lần bước mà người chạy thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, thường là mỗi phút (bpm – beats per minute). Cadence được đo bằng cách đếm số bước chạy của mỗi chân trong một phút.
Cadence là một yếu tố quan trọng trong kỹ thuật chạy bộ và có thể ảnh hưởng đến hiệu suất và cảm giác thoải mái khi chạy. Một cadence lý tưởng thường là khoảng 170-180 bước mỗi phút, tuy nhiên, điều này có thể thay đổi tùy thuộc vào địa hình, tốc độ, và mục tiêu cá nhân của người chạy. Để cải thiện kỹ thuật chạy và giảm nguy cơ chấn thương, việc tập luyện để tăng cadence có thể là một phần quan trọng của chương trình tập luyện.
VO2 Max
VO2 Max là viết tắt của “Tốc độ tiêu thụ oxy tối đa” (tiếng Anh: Maximum Oxygen Consumption). Đây là chỉ số đo lường khả năng tiêu thụ oxy tối đa của cơ thể khi tập luyện vận động ở cường độ cực cao. VO2 Max thường được đo bằng lít oxy trên mỗi phút (L/min) hoặc (ml/kg/min).
VO2 Max được coi là một chỉ số quan trọng cho hiệu suất vận động và thể chất. Nó thường được sử dụng để đo lường sức mạnh cơ bắp, sức bền của một người. Mức độ VO2 Max càng cao, người tập thể dục càng có khả năng duy trì hoạt động vận động ở mức độ cao trong thời gian dài và có khả năng tập luyện hiệu quả hơn. Đồng thời, nó cũng có thể phản ánh khả năng vận động của một người trong các hoạt động như chạy marathon.
Xem thêm:
- Chạy bộ có giảm mỡ bụng không? Cách chạy bộ giảm mỡ bụng
- Hướng dẫn chạy bộ giảm cân đúng cách giúp giảm nhanh
DSQ
Thuật ngữ chạy bộ “DSQ” là viết tắt của “Disqualified”, có nghĩa là bị loại khỏi cuộc thi. Khi một người tham gia cuộc đua bị DSQ, điều này có nghĩa là họ đã vi phạm một quy tắc hoặc điều lệ của cuộc thi và do đó bị loại trừ khỏi kết quả chính thức.
Nguyên nhân cho việc DSQ có thể bao gồm vi phạm các quy tắc về lộ trình, không tuân thủ quy định của ban tổ chức, sử dụng phương tiện trợ giúp không được phép, hoặc các hành vi không fairplay khác. Việc DSQ có thể là kết quả của quyết định từ ban tổ chức hoặc từ việc xem xét và kiểm tra lại sau cuộc thi.
PR
Trong chạy bộ, “PR” là viết tắt của cụm từ “Personal Record”, dịch là “Kỷ lục cá nhân”. Thuật ngữ này thường được sử dụng để chỉ một thành tích cá nhân tốt nhất mà một vận động viên đã đạt được trong một cuộc thi hoặc một khoảng cách nhất định.
Khi một người chạy bộ đạt được PR, điều này có nghĩa là họ đã cải thiện thành tích cá nhân của mình so với trước đó trong cùng một khoảng cách hoặc cùng một loại cuộc thi. PR thường được coi là một mục tiêu quan trọng đối với nhiều vận động viên, và việc nâng cao PR có thể là một động lực lớn trong quá trình tập luyện và thi đấu.
Elev Gain
Thuật ngữ chạy bộ Elev Gain dịch sang tiếng Việt có thể hiểu là “Sự tăng độ cao”. Nó thường được sử dụng để chỉ sự thay đổi tổng cộng về độ cao mà một người chạy bộ trải qua trong quãng đường mà họ đã chạy.
Elev Gain thường được đo bằng mét hoặc feet và thể hiện sự tăng độ cao tích lũy trên quãng đường chạy. Nó có thể là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ khó của một tuyến đường chạy, vì độ dốc và độ cao có thể ảnh hưởng đến hiệu suất và độ mệt mỏi của người chạy. Thông tin về Elev Gain giúp cho người chạy bộ có cái nhìn tổng quan về địa hình và khả năng cần thiết để hoàn thành quãng đường.
MAF
Trong lĩnh vực chạy bộ, MAF là viết tắt của “Maximum Aerobic Function”, hay “Chức năng hiếu khí tối đa”. Đây là tốc độ chạy mà bạn có thể duy trì trong một khoảng thời gian dài mà không cảm thấy mệt mỏi.
Công thức tính MAF khá đơn giản, chỉ cần chia 220 cho tuổi của bạn. Ví dụ, nếu bạn là một vận động viên 30 tuổi, MAF của bạn sẽ là 220/30 = 7,33.
MAF không chỉ là một chỉ số, mà còn là một công cụ hữu ích để cải thiện hiệu suất chạy của bạn. Khi bạn chạy ở tốc độ MAF, bạn đang tập luyện aerobic, giúp cải thiện sức mạnh và sức bền của tim, phổi và cơ bắp. Điều này sẽ giúp bạn giữ được sức chạy lâu hơn.
Elite
Thuật ngữ chạy bộ tiếp theo “Elite”, nó được sử dụng để chỉ những vận động viên hàng đầu, những người có trình độ chuyên nghiệp và thường tham gia trong các giải đấu cấp cao, quốc tế hoặc quốc gia. Các vận động viên Elite thường có kỹ thuật, tốc độ và sức mạnh vượt trội, và họ thường được nhà
Elevation
Thuật ngữ chạy bộ “Elevation” đơn giản là độ cao của địa hình so với mực nước biển. Khi bạn chạy trên một đường có sự thay đổi về độ cao, bạn sẽ cảm nhận được sự lên dốc hoặc xuống dốc. Điều này có thể làm tăng hoặc giảm độ khó của việc chạy và ảnh hưởng đến sự thoải mái và hiệu suất của bạn.
Drill
Trong thuật ngữ chạy bộ, Drill có nghĩa là gì? “Drill” thường được sử dụng để chỉ các bài tập tập trung vào việc cải thiện kỹ thuật chạy của người chạy. Các drill có thể bao gồm các bài tập như đẩy cơ bắp, chạy bộ nhanh trong cự ly nhất định, hoặc các bài tập tập trung vào các khía cạnh cụ thể của kỹ thuật chạy như bước chạy, động tác cánh tay và hơi thở.
Mục tiêu của việc thực hiện các drill là cải thiện hiệu suất chạy, giảm nguy cơ chấn thương và phát triển sự linh hoạt và sức mạnh cần thiết cho việc chạy bộ hiệu quả.
Stamina
Thuật ngữ chạy bộ “Stamina” được hiểu là khả năng của cơ thể duy trì sức mạnh và sức bền trong thời gian dài khi chạy bộ. Nó liên quan đến khả năng duy trì tốc độ và khoảng cách chạy mà không cảm thấy mệt mỏi.
Stamina là yếu tố quan trọng để hoàn thành các khoảng cách dài hoặc để duy trì tốc độ chạy ổn định trong thời gian dài. Để cải thiện stamina, người chạy thường tập trung vào việc tăng cường sức mạnh cơ bắp, luyện tập hô hấp và thực hiện các bài tập cardio.
Các thuật ngữ thường nhắc đến trong luyện tập chạy bộ
Bên cạnh các thuật ngữ chạy bộ trong các giải chạy thì bạn cũng cần biết các thuật ngữ trong quá trình tập luyện chạy bộ. Điều này giúp bạn có sự chuẩn bị tốt hơn trong cuộc chạy bộ sắp tới.
Warmup
Warmup là việc làm nóng cho cơ thể trước khi bắt đầu chạy. Điều này bao gồm một loạt các bài tập nhẹ nhàng như duỗi cơ, chạy nhẹ hoặc nhảy dây. Mục đích của việc warm up là tăng lưu thông máu đến cơ bắp, tăng nhịp tim và tần số hô hấp, cũng như làm dẻo các khớp. Việc thực hiện warm up đúng cách có thể giúp ngăn ngừa chấn thương và cải thiện hiệu suất khi chạy.
Nếu bạn dự định tham gia tập luyện nặng hoặc cuộc đua, hãy dành ít nhất 5-10 phút để warm up. Điều này sẽ giúp bạn cảm thấy tỉnh táo và đầy năng lượng hơn khi bắt đầu buổi tập. Bạn có thể thực hiện warmup bằng cách duỗi cơ, chạy nhẹ hoặc nhảy dây, tùy thuộc vào sở thích và mục tiêu tập luyện của bạn.
Cool down
Cool down là một thuật ngữ trong chạy bộ nói đến một bước quan trọng sau khi kết thúc phần chính của buổi tập. Điều này bao gồm việc thực hiện các động tác giãn cơ và chạy nhẹ nhàng để giúp cơ thể quay về trạng thái bình thường sau khi đã hoạt động mạnh trong suốt buổi tập.
Quá trình cool down giúp giảm thiểu nguy cơ chấn thương và đau cơ, giảm căng thẳng trên cơ và giúp cơ bắp phục hồi nhanh chóng hơn. Nó cũng giúp cơ thể trở lại trạng thái bình thường, ngăn ngừa các triệu chứng như chóng mặt hoặc buồn nôn.
Thời gian thực hiện cool down có thể thay đổi tùy thuộc vào mục đích và tình trạng sức khỏe của từng người, nhưng thường kéo dài từ 5 đến 10 phút.
Xem thêm:
- Chạy bộ đúng cách giúp tăng cường sức khỏe cải thiện vóc dáng
- Chạy bộ có to chân không? Hướng dẫn chạy bộ đúng cách
Easy run
Thuật ngữ Easy run hướng đến một buổi chạy ở tốc độ nhẹ nhàng và thoải mái, không quá căng thẳng hay mệt mỏi. Trong buổi này, bạn có thể nói chuyện hoặc thư giãn mà vẫn cảm thấy thoải mái.
Mục đích chính của buổi chạy này là giúp cơ thể phục hồi sau những buổi tập nặng hơn và duy trì sự linh hoạt của cơ bắp. Đây là một phần quan trọng của lịch trình tập luyện, giúp bạn giữ được sức khỏe và tiếp tục cải thiện hiệu suất khi chạy.
Recovery run
Recovery run giống như Easy run, nó là một buổi chạy dễ dàng với tốc độ thoải mái, thường được thực hiện vào ngày sau khi bạn đã tập luyện nặng hoặc tham gia cuộc đua. Mục đích chính của buổi chạy là giúp cơ bắp hồi phục sau những nỗ lực trong ngày trước và duy trì sức khỏe, không gây quá tải cho cơ thể.
Khi thực hiện một buổi chạy phục hồi, quan trọng là giữ tốc độ chậm và dễ dàng, để cơ thể có thời gian phục hồi mà không tăng thêm áp lực. Thời lượng của buổi chạy phục hồi có thể thay đổi, nhưng thường được khuyến khích ngắn hơn so với buổi Easy Run.
Base Run
Base Run là thuật ngữ được sử dụng để mô tả các buổi chạy có cự ly từ ngắn đến trung bình, được thực hiện với tốc độ thoải mái và tự nhiên nhất. Các buổi chạy base run rất phổ biến và nhằm mục đích rèn luyện sức bền cho người chạy. Thường xuyên tập luyện bài Base Run có thể cải thiện sự linh hoạt, kỹ thuật hô hấp và nhịp tim của người tập.
Interval Run
Interval Run, hay còn được gọi là chạy tốc biến. Đây là một phương pháp tập luyện mà bạn cần thực hiện các đoạn chạy với tốc độ khác nhau trong suốt buổi tập. Trong Interval Run, bạn sẽ xen kẽ giữa các đoạn chạy với tốc độ nhanh và chậm, hoặc đôi khi thậm chí là đứng yên. Điều này giúp bạn phân phối sức lực một cách hiệu quả trên toàn bộ đường đua, từ đó cải thiện sự chuẩn bị về cả thể chất và tinh thần cho việc chạy.
Fartlek
Trong Fartlek, bạn sẽ kết hợp các đoạn chạy với tốc độ và độ dài khác nhau, mà không cần tuân theo một kế hoạch cố định. Bạn có thể chạy nhanh trong một khoảng thời gian ngắn, sau đó chuyển sang chạy với tốc độ trung bình hoặc chậm hơn. Điều này giúp kích thích cơ thể một cách đa dạng, cải thiện sự bền bỉ và tăng cường sự linh hoạt trong khi chạy.
Tempo Run
Tempo Run là một dạng buổi tập tập trung vào việc duy trì một tốc độ ổn định và nhanh chóng trong một khoảng thời gian nhất định. Trong Tempo Run, bạn sẽ chạy ở một tốc độ cao hơn so với tốc độ bình thường, nhưng không quá nhanh để tránh gây mất sức sớm.
Mục tiêu của Tempo Run là cải thiện sức bền, tăng cường khả năng chạy với tốc độ trung bình, và cải thiện khả năng chịu đựng của cơ thể trong quãng đường dài. Thông thường, một buổi Tempo Run kéo dài từ 20 đến 40 phút, nhưng có thể điều chỉnh tùy thuộc vào mục tiêu và trình độ của người tập luyện.
Long Run
Long run trong chạy bộ là một buổi tập kéo dài trong thời gian lâu, thường là từ 60 phút trở lên, với mục tiêu tăng cường sức bền và khả năng chịu đựng của cơ thể. Đây là một phần quan trọng trong việc chuẩn bị cho các cuộc thi chạy đường dài hoặc để nâng cao thể lực cho những người tập chạy bộ, giúp họ vượt qua được những khoảng cách xa hơn.
Để giảm thiểu nguy cơ chấn thương, quan trọng là tăng thời gian hoặc khoảng cách của Long run một cách từ từ (không nên vượt quá 10% mỗi tuần). Khối lượng luyện tập cũng không nên chiếm quá 30% tổng khối lượng luyện tập trong một tuần.
Hill Repeats
Hill Repeats trong chạy bộ là một dạng tập luyện mà người chạy cần lặp lại việc leo lên đồi hoặc đoạn dốc trong một khoảng thời gian nhất định, sau đó nghỉ ngơi để hồi phục trước khi lặp lại quy trình này.
Mục tiêu của Hill Repeats là tăng cường sức mạnh và sức bền cho cơ bắp, cải thiện kỹ thuật chạy khi đối mặt với dốc, và nâng cao khả năng vượt qua các đoạn địa hình khó khăn. Đây là một phần quan trọng của chương trình tập luyện cho các vận động viên chạy bộ, đặc biệt là cho những cuộc thi có độ dốc nhiều.
Jogging
Jogging trong chạy bộ là hoạt động chạy với tốc độ chậm và nhẹ nhàng, thường được thực hiện như một hoạt động vận động thể chất và giải trí. Jogging thường được thực hiện ở tốc độ chậm và với một cường độ thấp, giúp duy trì sức khỏe và tăng cường sức bền mà không gây căng thẳng cho cơ bắp và xương khớp.
Brick
Brick là thuật ngữ chỉ một bài tập kết hợp hai môn thể thao trong cùng một buổi, thường là chạy bộ và đạp xe, hoặc ngược lại. Trong bài tập này, người tập thường thực hiện hai môn liên tục mà không có thời gian nghỉ dài giữa chúng.
Brick giúp người tập làm quen với việc chuyển đổi giữa hai hoạt động một cách nhanh chóng và hiệu quả. Brick thường được sử dụng trong quá trình luyện tập cho các cuộc thi đa môn như duathlon (2 môn) hoặc triathlon (3 môn).
Anaerobic
Trong chạy bộ, Anaerobic (hô hấp kỵ khí hoặc yếm khí) là quá trình tạo ra năng lượng mà không cần sử dụng oxy. Đây là quá trình không hiệu quả bằng hô hấp hiếu khí, vì vậy tạo ra ít năng lượng hơn và chỉ có thể duy trì trong thời gian ngắn.
Chạy kỵ khí thường được thực hiện ở cường độ cao như chạy nước rút hoặc chạy lên dốc. Điều này có thể giúp cải thiện tốc độ và sức mạnh, nhưng cũng có thể gây mệt mỏi và chấn thương nếu không thực hiện đúng cách.
Back to back
Back to back là thuật ngữ chỉ các bài tập luyện tập nặng liên tiếp trong 2 ngày hoặc ngay trong cùng một ngày. Các bài tập thường được thực hiện cách nhau khoảng 12-24 giờ.
Mục đích của các bài tập back to back là để tăng cường sự quen thuộc với cảm giác mệt mỏi của cơ bắp, và cũng là một cách để chia nhỏ một bài tập dài khi tập ultra-marathon (đòi hỏi thời gian phục hồi lâu hơn).
Ngưỡng Lactate
Ngưỡng Lactate là một thuật ngữ chạy bộ dùng để mô tả cường độ tập luyện mà tại đó cơ thể bắt đầu sản xuất lượng acid lactic lớn hơn khả năng loại bỏ. Acid lactic là một sản phẩm phụ của quá trình chuyển đổi năng lượng trong cơ thể khi bạn chạy.
Khi bạn chạy ở mức độ vượt quá ngưỡng lactate, acid lactic sẽ tích tụ trong cơ thể và gây ra cảm giác mệt mỏi và đau nhức cơ bắp. Hiểu và kiểm soát ngưỡng lactate là rất quan trọng để nâng cao hiệu suất chạy của bạn.
Các thuật ngữ chạy bộ thường dùng về chấn thương và phục hồi
Trong thế giới chạy bộ có rất nhiều thuật ngữ hay ho mà có thể bạn chưa biết. Dưới đây là những thuật ngữ dùng để chỉ các chấn thương và phục hồi cơ thể.
RICE
RICE là viết tắt của “Rest, Ice, Compression, Elevation” (Nghỉ ngơi, Lạnh, Nén, Nâng cao), một phương pháp chăm sóc và điều trị chấn thương phổ biến trong chạy bộ và thể thao.
- Rest (Nghỉ ngơi): Cung cấp thời gian cho cơ thể để hồi phục bằng cách giảm hoạt động và tránh các hoạt động gây căng thẳng đối với vùng bị chấn thương.
- Ice (Lạnh): Sử dụng băng hoặc túi đá lạnh để làm giảm viêm và đau. Lạnh giúp giảm sưng và giảm đau do chấn thương.
- Compression (Nén): Sử dụng băng thun hoặc băng dính để nén vùng bị chấn thương, giúp hạn chế sưng và giữ cho vùng bị chấn thương ổn định.
- Elevation (Nâng cao): Nâng cao phần cơ bị chấn thương bằng cách đặt nó lên trên một gối hoặc vật dụng để giảm sưng và tăng lưu lượng máu đến vùng bị chấn thương.
Việc áp dụng phương pháp RICE ngay sau khi chấn thương xảy ra có thể giúp giảm đau, giảm viêm và tăng tốc quá trình phục hồi. Tuy nhiên, nếu triệu chứng không cải thiện sau một thời gian hoặc trở nên nặng hơn, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế.
Xem thêm:
- Chạy 1km đốt bao nhiêu calo? Cách chạy bộ đốt calo tốt nhất
- Cách chạy bộ không mệt, ít mất sức áp dụng cực hiệu quả
Chafing
Chafing trong chạy bộ là hiện tượng gây ra khi da tiếp xúc với da hoặc với vải trong quá trình chạy, gây ra sự mài mòn và kích ứng da. Điều này thường xảy ra do ma sát liên tục giữa các bề mặt da hoặc giữa da và quần áo trong khi chạy, đặc biệt là trong những khu vực như nách, dưới cánh tay, giữa đùi, hoặc ở những nơi có da nhạy cảm.
Để ngăn chặn chafing, người chạy có thể sử dụng kem chống chafing, dùng quần áo thấm hút mồ hôi và phòng chống ma sát, hoặc thậm chí là sử dụng băng dính hoặc băng chịu lực để bảo vệ các vùng da nhạy cảm. Đồng thời, chọn quần áo và giày chạy phù hợp cũng là một cách để giảm thiểu nguy cơ chafing trong quá trình tập luyện.
Blister
Blister trong thuật ngữ chạy bộ đề cập đến tình trạng phồng rộp da, thường xuất hiện trên bàn chân do ma sát liên tục giữa da và giày hoặc giữa các bề mặt da trong quá trình chạy.
Shin Splint
Shin Splint là một thuật ngữ chỉ những cơn đau nhói dọc theo cẳng chân, thường xuất hiện khi chạy bộ. Nguyên nhân thường là do cơ xương bị quá tải do hoạt động vận động.
Các thuật ngữ về giày chạy bộ
Giày chạy bộ là một trong những vật dụng không thể thiếu của các runners từ newbie đến những người chuyên nghiệp. Một số thuật ngữ về giày chạy bộ mà nhiều người quan tâm như:
Drop
Drop là khoảng cách độ cao giữa phần đế giày ở phần gót và phần mũi giày. Nó được đo từ điểm cao nhất của đế giày ở phần gót đến điểm cao nhất ở phần mũi. Drop giày chạy bộ ảnh hưởng đến cách mà chân hấp thụ lực va chạm khi tiếp xúc với mặt đất và có thể ảnh hưởng đến cảm giác và hiệu suất chạy.
Pronation
Pronation là thuật ngữ chạy bộ nói về độ nghiêng của bàn chân, chính xác là phần lòng bàn chân so với gót chân trên mặt phẳng khi chạy bộ. Đây được xem là cách phản xạ chống sốc tự nhiên của cơ thể khi chạy. Điều này giúp bạn hạn chế lực tác động lên cơ thể đặc biệt là đầu gối khi chạy.
Cushioning
Cushioning là tính năng trong giày chạy bộ nhằm cung cấp sự thoải mái và giảm lực đập lên cơ thể trong quá trình chạy, nói cách đơn giản là mức độ đệm của giày chạy bộ. Các loại đệm được sử dụng để giảm sóc và giảm căng thẳng cho cơ bắp và xương khi chạy, và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chạy dài mà không gây mệt mỏi quá mức.
Breathability
Breathability là độ thoáng khí của giày chạy bộ, chỉ khả năng cho phép không khí và hơi ẩm thoát ra khỏi bên trong giày, giúp giữ cho bàn chân khô ráo và thoải mái trong quá trình chạy. Việc có đủ thông thoáng và thoáng khí giúp giảm nguy cơ bị nóng chân và phòng tránh các vấn đề như nấm và vi khuẩn.
Một số thuật ngữ chạy bộ khác
Dưới đây là một bảng với các thuật ngữ và giải thích tương ứng của chúng:
STT | Thuật ngữ chạy bộ | Giải thích |
1 | Achilles tendon | Gân Asin là đường gân nối từ bắp chân đến gót chân |
2 | Achilles tendonitis | Tình trạng viêm gân Asin |
3 | BPM | Nhịp tim trong 1 phút |
4 | Calo | Năng lượng. Dễ hiểu hơn nó chỉ số năng lượng tiêu hao sau một bài chạy |
5 | Carbohydrate | Một chất dinh dưỡng cần thiết trong thực phẩm giúp cơ thể con người có năng lượng. Carbohydrate hay Carbs. |
6 | Chip time | Thời gian được tính bằng chip trong một cuộc thi chạy bộ. |
7 | Cross training | Thực hiện các bài tập bổ trợ và luyện tập đa dạng các môn thể thao khác ngoài việc chạy bộ sẽ giúp bạn phát triển thể chất một cách toàn diện hơn. |
8 | Endorphins | Đó là hormone endorphin, được cơ thể sản xuất khi bạn tập luyện thể thao như chạy bộ, đạp xe… Hormone này có khả năng giúp giảm căng thẳng, tăng cảm giác thỏa mãn và hạnh phúc. Điều này có thể là lý do tại sao nhiều người chạy bộ khi đã “nghiện” rất khó “cắt bỏ”. |
9 | Endurance | Sức bền và linh hoạt của vận động viên. Chỉ số này cho biết khả năng của một người có thể duy trì việc chạy liên tục trong một khoảng thời gian nhất định. Thường thì, việc tập luyện đều đặn và kiên nhẫn sẽ giúp cải thiện sức bền và sự linh hoạt của cơ thể. |
10 | FM | Full Marathon ~ 42km |
11 | Forefoot | Nửa bàn chân trên |
12 | Forefoot Running | Chạm đất bằng nửa bàn chân trên |
13 | Glucose | Mức đường huyết trong máu |
14 | Glycogen | Một loại Carbohydrate được cất giữ trong cơ bắp và gan. |
15 | Gun time | Thời gian tính từ khi súng bắn xuất phát đến khi vận động viên đi qua vạch đích trong cuộc thi chạy bộ. |
16 | Iliotibial band syndrome (ITBS) | Vấn đề về dải chậu chày gây ra đau khi chạy. |
17 | Lap | Một vòng hoàn chỉnh trong việc chạy bộ hoặc một đoạn đường. |
18 | Midfoot | Khu vực ở giữa của bàn chân. |
19 | Midfoot Running | Đặt chân xuống đất với phần giữa của bàn chân. |
20 | Negative | Đây là một chiến thuật chạy bộ của những runner có kinh nghiệm. Theo đó, những km ở nửa sau đường chạy họ sẽ nhanh hơn nửa đầu. Ví dụ chạy 42K thì 21K sau sẽ chạy với tốc độ nhanh hơn 21K đầu. |
21 | Progressive Run | Chạy từ tốc độ cơ bản, sau đó tăng dần đến một tốc độ mong muốn. |
22 | Splits | Thời gian để hoàn thành một phần cố định của quãng đường được chia ra trước. |
23 | Talk test | Thử nghiệm nói một câu dài không ngừng. Thường được sử dụng để kiểm tra tình trạng chạy quá sức. |
24 | Taper | Giai đoạn nghỉ ngơi và khôi phục trước khi tham gia một cuộc thi. |
25 | Ten percent rule | Nguyên tắc tăng cường dần dần quãng đường chạy không quá 10% mỗi tuần. |
26 | Ultra | Chạy quãng đường cực kỳ dài, thường là hơn 42km. |
27 | Underpronation | Một loại bài tập chạy 800m để ước tính thời gian hoàn thành Marathon. |
28 | Yasso 800 | Một loại bài tập chạy 800m để ước tính thời gian hoàn thành Marathon. |
29 | Zone | Khoảng nhịp tim tương ứng với mức độ vận động, từ nhịp tim 1 (nhẹ nhàng) đến nhịp tim 5 (cực độ). |
Lời kết
Những thuật ngữ chạy bộ là những khái niệm quan trọng giúp người tập luyện hiểu rõ về phương pháp và kỹ thuật chạy. Những thuật ngữ này đều đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất và tránh chấn thương khi chạy bộ. Ocany tin rằng khi bạn hiểu biết về các thuật ngữ này sẽ giúp người chạy có trải nghiệm tốt hơn và thực hiện các bài tập một cách hiệu quả hơn.
Xem thêm:
- Hướng dẫn cách thở khi chạy bộ đúng kỹ thuật
- Cách chạy bộ để chân to lên giúp chân săn chắc, cân đối
Tôi là Mạnh Di, một cựu sinh viên của Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao TP.HCM. Tôi đã dành nhiều năm để tập luyện và hoạt động trong lĩnh vực Gym và Fitness. Hiện tại, với vai trò là một Personal Trainer, tôi không chỉ huấn luyện cá nhân mà còn chia sẽ kiến thức về lĩnh vực này cho cộng đồng rộng lớn. Hy vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm của mình, tôi có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về Gym, Fitness và phong cách sống lành mạnh.