Ăn uống gì để tan sỏi mật là vấn đề đang được nhiều người quan tâm. Chế độ ăn uống có sự ảnh hưởng trực tiếp đến các bệnh về đường tiêu hóa, gan mật. Bởi nếu ăn uống đúng cách sẽ hỗ trợ điều trị bệnh sỏi mật hiệu quả, ngăn ngừa các nguy cơ diễn tiến nặng gây biến chứng.
Uống gì tan sỏi mật hiệu quả?
Vai trò của chế độ ăn uống trong việc điều trị sỏi mật
Người bị bệnh sỏi mật thường sẽ gặp phải các triệu chứng như: đầy hơi, khó tiêu hay chướng bụng… Vì thế, người bệnh cần lưu ý đến chế độ ăn phù hợp để khắc phục được các triệu chứng này, đồng thời giúp tan sỏi mật nhanh chóng.
Ăn uống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc làm tan sỏi mật
Ngoài ra, việc ăn thực phẩm chứa nhiều cholesterol cũng là nguyên nhân hàng đầu gây nên sỏi mật do nồng độ mật không đủ để phân hủy cholesterol dẫn tới dư thừa và lắng đọng cholesterol thành sỏi. Vì thế, chế độ ăn nhiều hay ít cholesterol có ảnh hưởng trực tiếp đến bệnh sỏi mật.
Bên cạnh đó, chế độ ăn quá ít chất béo cũng sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mật vì túi mật ít phải hoạt động để phân hủy chất béo. Do đó, cholesterol có nhiều thời gian hơn để đông đặc và lắng đọng gây sỏi. Vì thế, cần ăn uống đa dạng cũng như cân bằng các loại dinh dưỡng, không ăn quá ít hoặc quá nhiều một chất nào đó là phương án tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho người bị sỏi mật.
Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn uống cho người sỏi mật
Trước khi trả lời câu hỏi uống gì để tan sỏi mật thì người bệnh nên tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc dưới đây, để xây dựng chế độ ăn uống khoa học:
- Giảm bớt mỡ trong khẩu phần ăn, vì Cholesterol là thành phần chính cấu tạo nên sỏi mật. Việc ăn quá nhiều mỡ sẽ khiến cho cơ thể phải tiết ra một lượng lớn dịch mật để tiêu hóa. Lúc này túi mật co bóp mạnh gây ra tình trạng đau bụng, khó tiêu.
- Bổ sung nhiều xơ và vitamin để tăng khả năng hấp thu lượng Cholesterol dư thừa. Nguyên tắc này cũng sẽ giúp người bệnh giảm chứng khó tiêu, táo bón và hạn chế các nguy cơ hình thành sỏi. Ngoài ra, các loại vitamin tan trong dầu A, D, E, K, C sẽ có tác dụng tăng cường sức khỏe gan, mật.
- Tăng cường bổ sung những loại thực phẩm giàu đạm dễ tiêu để giảm thiểu gánh nặng cho hệ tiêu hóa, gan và túi mật. Đồng thời cũng cung cấp protein cho quá trình tái tạo tế bào gan. Một số loại protein có tác dụng tiêu mỡ, giảm thiểu các nguy cơ hình thành sỏi.
- Ăn thực phẩm có chứa đường bột vừa phải, bởi vì sau khi ăn các nhóm thực phẩm này sẽ làm tăng lượng đường huyết trong máu và làm gia tăng tình trạng kháng Insulin. Một khi kháng Insulin tăng thì hàm lượng Cholesterol trong cơ thể sẽ tăng lên từ đó dẫn đến hình thành sỏi.
Bổ sung chất xơ và vitamin cho người bị sỏi mật
Ngoài 4 nguyên tắc trên, thì người bệnh nên uống nhiều nước mỗi ngày để đào thải chất độc và tăng cường vận động để tránh ứ đọng dịch mật. Đồng thời người bệnh cũng nên hạn chế ăn thực phẩm dị ứng. Tuyệt đối thực hiện việc ăn chín uống sôi, không ăn đồ tái hay sống để giảm thiểu triệu chứng đau bụng, tiêu chảy và làm tổn thương hệ tiêu hóa.
Ăn uống gì để tan sỏi mật hiệu quả?
Dưới đây là những siêu thực phẩm mà bạn nên bổ sung trong chế độ ăn uống hàng ngày khi bị sỏi mật. Các loại thực phẩm này sẽ giúp giảm đau bụng, chướng bụng, khó tiêu và quan trọng nhất là ngăn ngừa sỏi tăng kích thước, số lượng cũng như giảm nguy cơ biến chứng do sỏi mật gây ra.
Hạt lanh
Chất xơ đóng vai trò quan trọng giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa, chống táo bón và điều hòa hệ thống vi khuẩn. Từ đó giảm hấp thu cholesterol từ ruột và giúp giảm nguy cơ mắc sỏi mật. Ước tính đối với phụ nữ nên ăn khoảng 25 gam chất xơ mỗi ngày, nam giới nên ăn khoảng 38 gam chất xơ/ngày.
Hạt lanh – thực phẩm vàng trong điều trị sỏi mật
Trong số rất nhiều loại thực phẩm chứa chất xơ hiện nay thì không thể không kể đến hạt lanh – một loại siêu thực phẩm giàu chất xơ (trong một muỗng canh hạt lanh có chứa đến 2.8 gam chất xơ) và chất béo lành mạnh omega 3 vô cùng tốt cho hoạt động của túi mật. Với những công dụng tuyệt vời trên của hạt lanh, bạn đừng quên bổ sung loại siêu thực phẩm này vào bữa ăn hàng ngày nhé
Đậu đỗ
Đậu và các món ăn từ đậu đem lại nhiều lợi ích đến cho sức khỏe chúng ta. Một bữa ăn giàu chất béo sẽ kích thích cơ thể tiết ra nhiều dịch mật, khi ăn quá nhiều cholesterol sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mật. Do đó, việc đầu tiên là cắt giảm bớt thịt, chất béo từ động vật và tập trung vào một chế độ ăn giàu protein từ thực vật sẽ giúp giảm hấp thu cholesterol, giảm nguy cơ mắc sỏi mật.
Protein thực vật như đậu lăng, đậu nành, đậu hũ,… là nguồn thực phẩm tuyệt vời và có thể thay thế cho các loại thịt đỏ béo chứa quá nhiều cholesterol – một trong những thủ phạm gây bệnh sỏi mật. Ngoài ra các loại thực phẩm béo như thức ăn chiên rán, pho mát, thịt hay đồ hộp,… cũng chỉ nên ăn mức độ vừa phải.
>>> Xem thêm: Sỏi thận uống gì hết? 12 loại nước uống tan sỏi thận cực hay
Cam và các loại trái cây họ cam quýt
Trái cây nhiều vitamin C như cam quýt hay các loại quả mọng là một lựa chọn tuyệt vời cho túi mật khỏe mạnh và cũng là câu trả lời cô ăn uống gì để tan sỏi mật. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung vitamin C hàng ngày có thể làm giảm đến 50% nguy cơ mắc sỏi mật.
Quả đậu bắp
Đậu bắp và các loại rau củ khác như actiso, rau diếp xanh, súp lơ, mùi tây, cải xoăn,… không chỉ chứa nhiều chất xơ mà nó còn giúp kích thích tiết ra nhiều dịch mật để tiêu hóa thức ăn. Vì thế, đối với người mắc sỏi mật nên ăn nhiều loại rau củ này.
Rau màu xanh lá đậm
Các loại rau có màu xanh lá đậm như bông cải xanh, rau bina hay hạt bí ngô chứa nhiều magie nên giúp chống lại sự tích tụ canxi và sự hình thành sỏi mật canxi hóa.
Uống đủ nước
Ăn uống gì để tan sỏi mật mà không mất nhiều thời gian? Nước tuy không phải là thực phẩm nhưng lại rất quan trọng với sức khỏe của chúng ta. Nước là thành phần chủ yếu của dịch tiêu hóa bao gồm dịch mật. Vì thế để ngăn ngừa được sự hình thành sỏi bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt là nước ion kiềm.
Uống nước ion kiềm để giúp tan sỏi mật
Nước ion kiềm có kích thước cụm phân tử nước siêu nhỏ chỉ 0,5 nanomet nên sẽ dễ dàng thâm nhập và thẩm thấu vào các tế bào của cơ thể. Đồng thời, nước ion kiềm giúp trung hòa axit và cân bằng nồng độ pH trong cơ thể, từ đó hòa tan các chất hình thành nên sỏi mật hiệu quả hơn.
Củ cải đường
Chất betaine trong củ cải đường có tác dụng giúp bảo vệ tế bào gan và kích thích bài tiết dịch mật để tiêu hóa chất béo. Đấy chính là lý do tại sao những người mắc sỏi mật nên ăn củ cải đường. Bạn có thể chế biến củ cải đường thành các món như nước ép, súp hay sinh tố rau củ,…
Thực phẩm lên men
Sự cân bằng của lợi khuẩn đường ruột đóng vai trò quan trọng trong tiêu hóa, giúp giảm ảnh hưởng đến hoạt động của túi mật, thúc đẩy hoạt động tái hấp thu muối mật diễn ra bình thường. Các loại thực phẩm chứa nhiều lợi khuẩn tốt bao gồm các thực phẩm lên men như tương miso, hay rau củ muối chua,…
Quả bơ
Dịch mật chứa nước và các thành phần khác như cholesterol, bilirubin, muối mật,… nên khi dịch mật có quá nhiều cholesterol, bilirubin hay không đủ muối mật để hòa tan cholesterol sẽ làm các thành phần trong dịch mật kết tinh lại tạo sỏi. Đặc biệt, uống ít nước hay cơ thể mất nước là nguyên nhân hình thành sỏi mật.
Bị sỏi mật nên kiêng những loại thực phẩm gì?
Ngoài việc chú trọng đến ăn uống gì để tan sỏi mật thì người bệnh cũng nên kiêng kỵ các loại thực phẩm làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
Tinh bột tinh chế
Những loại thực phẩm chứa nhiều đường hay tinh bột tinh chế, nhiều chất béo và calo mà bệnh nhân bị sỏi mật cần hạn chế như các món tráng miệng, đồ ăn nhẹ, bánh quy, socola….
Người bị sỏi mật không nên ăn tinh bột tinh chế quá nhiều
Thức uống kích thích
Một số đồ uống như rượu, bia, hay cà phê, trà và soda thì người bị sỏi mật chỉ nên dùng với lượng vừa phải ở trong chế độ ăn cho người sỏi mật. Nhóm thức uống kích thích sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực đến gan, khiến cho gan dễ nhiễm mỡ và u xơ gan, dẫn đến chức năng tiết mật của gan cũng suy yếu.
Sữa béo
Trái ngược với sữa ít béo, các loại sữa nguyên kem, bơ hay phô mai cũng sẽ nằm trong danh sách sỏi túi mật không nên ăn gì và người bệnh cần hạn chế tối đa.
Đồ ăn chiên xào, thức ăn nhanh nên kiêng khi bị sỏi mật
Bệnh nhân bị sỏi mật thường xuyên gặp phải những triệu chứng như đau tức hạ sườn phải, chậm tiêu, đầy trướng bụng hay buồn nôn sau khi ăn nhiều chất béo. Vì vậy đây cũng là các loại thực phẩm cần tránh tiêu thụ khi mắc sỏi mật.
Hạn chế ăn đồ ăn chiên xào và thức ăn nhanh để hạn chế sỏi mật phát triển
Gia vị cay nóng
Một số hoạt chất trong ớt sẽ gây những cơn đau bụng mật dữ dội vì đặc tính cay, nóng và gây kích ứng. Vì thế, hạn chế tối đa các gia vị cay nóng như ớt trong thực phẩm sẽ giúp bạn tránh mắc phải những cơn đau bụng mật do sỏi mật gây ra.
Lời khuyên khi chế biến các món ăn cho người bệnh sỏi mật
Người bệnh sỏi mật nên hạn chế ăn những thực phẩm giàu chất béo. Tuy nhiên bạn không nên kiêng hoàn toàn các nhóm thực phẩm này. Bởi lẽ điều này có thể khiến cho túi mật không co bóp để tống đẩy dịch mật, dịch mật dư thừa không được sử dụng bị ứ đọng lại trong túi mật sẽ tạo điều kiện hình thành nên sỏi mật.
Điều quan trọng nhất là cần lựa chọn đúng và ăn chất béo tốt, cắt giảm lượng chất béo xấu để vừa đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho cơ thể, và vừa hạn chế nguy cơ mắc sỏi mật.
Những thực phẩm chứa chất béo tốt nên lựa chọn như: quả bơ, dầu oliu, chất béo omega 3 trong cá, quả hạch, các loại đậu…
Thay thực phẩm chiên xào bằng cách hấp, luộc cho người bị sỏi mật
Dưới đây là một số hướng dẫn từ chuyên gia về việc cắt giảm chất béo xấu khỏi chế độ ăn hàng ngày:
- Cố gắng tránh những loại thực phẩm chế biến sẵn, phủ tạng động vật… Hạn chế ăn thịt, thay vào đó nên thay thế bằng những loại rau và đậu đỗ. Kiểm tra nhãn mác các sản phẩm, tránh sử dụng các sản phẩm có hàm lượng chất béo cao.
- Không nên ăn quá nhiều chất béo trong bữa ăn. Nếu có thể, hãy chia nhỏ bữa ăn hàng ngày để không làm tăng gánh nặng hoạt động của hệ thống gan mật.
- Thay việc chiên, rán thực phẩm bằng phương pháp chế biến khác: nướng, hấp, luộc… Chỉ sử dụng chất béo/dầu khi thật sự cần thiết, đo dầu khi nấu ăn và không đổ trực tiếp để tránh quá tay.
- Dùng giấy thấm dầu nếu chế biến thực phẩm chiên, rán và nên vớt bọt chất béo ra khỏi nước trong các món hầm.
Tóm lại, câu trả lời cho vấn đề ăn uống gì để tan sỏi mật tốt nhất là cân bằng dinh dưỡng hợp lý đi kèm với việc cắt giảm lượng chất béo không tốt. Bên cạnh tham khảo các loại thực phẩm giúp tan sỏi mật cũng như lựa chọn cho mình một thực đơn lành mạnh, người bệnh cũng nên dành thời gian tham gia thể dục thường xuyên để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh.
Xin chào!
Mình là Ngọc – một Content Writer với 4 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ẩm thực, dinh dưỡng, sức khỏe. Công việc của mình là nghiên cứu, tìm hiểu các công thức nấu ăn, các chất dinh dưỡng, lợi ích và tác hại của các loại thực phẩm, nước uống mà chúng ta tiêu thụ hằng ngày. Đồng thời mình cũng thường xuyên chia sẻ những bài viết, video, và hình ảnh về những công thức nấu ăn ngon miệng, những bí quyết chăm sóc sức khỏe và những thông tin mới nhất về dinh dưỡng. Nội dung của mình đặc biệt chú trọng vào việc tạo nên những thông điệp mạnh mẽ về việc duy trì lối sống lành mạnh thông qua chế độ ăn uống cân đối và đa dạng. Mong rằng, với sự sáng tạo trong cách trình bày và biểu đạt thông tin sẽ làm tăng thêm sức hấp dẫn của nội dung, truyền cảm hứng, khích lệ mọi người áp dụng những kiến thức về sức khỏe và dinh dưỡng vào cuộc sống hàng ngày, đồng thời tạo ra một cộng đồng vững mạnh, tích cực, và hỗ trợ lẫn nhau trên hành trình chăm sóc sức khỏe tốt nhất.
